ELEKTRONİK İHALEDE LİMİTLER KALKIYOR
Dr. Mehmet ATASEVER
- Elektronik İhale (EKAP)
Kamu kurumlarının ihtiyaçlarının e-ihale yöntemi ile karşılandığı alımlarda, e-ihale yapabilmek için uygulanan parasal limitler 2 Ocak 2019’ da tamamen kalkacak. Cumhurbaşkanlığının 100 Günlük İcraat Programında yer alan e-ihalelerin yaygınlaştırılmasıyla bürokratik süreçlerin azaltılması ile iş ve işlem maliyetlerinin
düşürülmesi amaçlanıyor.
4734 Sayılı Kanun’un Ek 1. Maddesine göre; 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihalelerde; bu Kanunun 13’üncü maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, ilan, ihale dokümanının hazırlanması ve verilmesi, katılım ve yeterliğe ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi ihale süreciyle ilgili aşamalar ile her türlü bildirimler kısmen veya tamamen, Kamu İhale Kurumu (KİK) tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler ile hizmet alımı ve mal alımı ihalelerinde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nde düzenlenen alım sisteminden farklı bir usul ile alımların elektronik ortamda gerçekleştirilmesi sağlanmış ancak sisteme idarelerin ve isteklilerin alışma süreci göz önünde bulundurulmuştur. Başlangıç aşamasında yalnızca yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde mal ve hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının altında kalan ve açık ihale usulü ile yapılan mal ve hizmet alımı ihalelerinin getirilen yeni usul ile yapılabilmesi yolu benimsenmiştir. Daha sonra, bu limitler 19.06.2018 tarihli ve 30453 Mükerrer sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikler ile mal alımları için 4734 sayılı Kanunun 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin dört katına, hizmet alımları için ise anılan Kanunun 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına çıkartılmıştır. Yapım işlerinin EKAP kapsamında yapılması ise 01.01.2019 tarihinden itibaren kapsama alınması planlanmıştır.
Yeni uygulamada elektronik ortamda alınan tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin isteklilerin beyanı esas alınarak işleyen bir teklif hazırlanması ve değerlendirilmesi süreci kurgulanarak, ihaleye katılım işlemlerinin kolaylaştırılması ve ihale sürecinin hızlandırılması amaçlanmış, bu suretle elektronik ihale uygulamasının etkinliğinin artırılması hedeflenmiştir.
İhaleye katılım aşamasında isteklilerin teklif mektubu ekinde bulunan yeterlik bilgileri tablosunu doldurarak, katılım belgeleri ve yeterlik kriterlerine ilişkin beyanda bulunmak suretiyle ihaleye katılmaları sağlanmakta ve ihaleye teklif verebilmek için anılan kriterlere ilişkin belgelerin sunulması zorunluluğu ortadan kaldırılmaktadır. Bu çerçevede, yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmenin isteklilerin beyanları üzerinden yapılması, beyana konu belge ve bilgilerin EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet siteleri üzerinden sorgulanması suretiyle doğruluğunun araştırılması, bu şekilde sorgulanamayan belge ve bilgilere ilişkin tevsik işleminin ise beyan sahibinin söz konusu belgeleri komisyon kararı alınmadan önce idareye sunması suretiyle yapılması öngörülmüştür.
Bu değişikliklerin işleyebilmesi için Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğine, anılan ihalelerde kullanılmak üzere yeni bir idari şartname ve teklif mektubu standart formları eklenmiş, Yönetmelik ekinde bulunan bazı standart formlar da değiştirilmiştir.
Bu yöntemin uygulanacağı ihalelerin kapsamına ilişkin olarak alımın niteliği, ihale usulü ve ihalenin yaklaşık maliyeti olmak üzere üç ayrı kriter belirlenmiş ve her üç kriterin de bir arada bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Alımın niteliğine ilişkin kriter doğrultusunda, ihale konusunun bir mal veya hizmet alımından oluşması ve Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği veya Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği kapsamında ihalenin yapılması gerekmekte olup, yapım işlerinin 01.01.2019 tarihinden itibaren kapsama alınması planlanmıştır. Yapılan değişiklikle özel imalat süreci gerektiren mal alımları da kapsama alınmıştır.
İhale usulüne ilişkin e-ihalelerde belirlenen kriter doğrultusunda, yalnızca açık ihale usulü ile yapılan alımlar bu yöntem ile gerçekleştirilebilecek olup, belli istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin bu yöntem ile yapılması mümkün değildir. Ancak ihale usulüne ilişkin olarak da yine kapsamın genişletilmesine yönelik mevzuat değişiklikleri yapılmış ve 02.01.2019 tarihinden itibaren 4734 sayılı Kanun’un 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine göre pazarlık usulü ile yapılan mal ve hizmet alımlarında da tekliflerin elektronik ortamda alınması ve değerlendirilmesinin yolu açılmıştır.
İhalenin yaklaşık maliyetine ilişkin kriter doğrultusunda ise belli bir üst limit belirlenmiş ve belirlenen limitin altında kalan ihalelerin bu yöntem ile yapılabilmesine imkan tanınmıştır. Belirlenen limit çerçevesinde bu yöntemin kullanılabilmesi için alımın yaklaşık maliyetinin mal alımları için 4734 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin dört katına eşit veya altında, hizmet alımları için ise anılan değerin yarısının altında kalmasıdır. Bununla birlikte, 02.01.2019 tarihinden itibaren anılan kriter ortadan kaldırılarak, ihalelerin yaklaşık maliyete ilişkin herhangi bir üst limite tabi olmaksızın elektronik ortamda gerçekleştirilebilmesinin önü açılmıştır.
Elektronik İhale Yönteminin Getirdiği Yenilikler
- İhale dokümanı, EKAP üzerinden e-imza ile indirilebilmektedir.
- İstekliler, teklif mektubu ve eklerini EKAP üzerinden doldurarak teklif verebilmektedir.
- Yalnızca e-teklif ile katılım mümkündür.
- 01.2018 tarihinden itibaren fiyat dışı unsurlar da kullanılabilmektedir.
- 01.2018 tarihinden itibaren aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan ihalelerde bu kapsamda gerçekleştirilmektedir.
- Yerli istekli lehine fiyat avantajı uygulanabilmektedir.
E-ihalenin kullanılacağı ihalelerde, ihale dokümanının EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Teknik şartnamelerin tamamı bir limit sınırı olmaksızın EKAP’a yüklenebilmektedir.
Tekliflerin EKAP üzerinden, yalnızca teklif mektubu ve ekleri doldurularak hazırlanması ve e-teklif şeklinde sunulması gerekmekte olup, elektronik ortamda hazırlanarak sunulmayan teklifler kabul edilmeyecektir. Teklif mektubu ekinde katılım ve yeterliğe ilişkin kriterlere yönelik bilgilerin doldurulacağı yeterlik bilgileri tablosu, birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale edilen işlerin ihalelerinde birim fiyat teklif cetveli, iş ortaklığı olarak ihaleye katılımın söz konusu olması halinde doldurulması gereken iş ortaklığı beyannamesi ve konsorsiyum olarak ihaleye katılımın söz konusu olması halinde doldurulması gereken konsorsiyum beyannamesi bulunmaktadır. Mal alımlarına ilişkin teklif mektubu standart formunun ekinde, bu formlara ek olarak teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalar standart formu bulunmakta olup, idare tarafından bir yeterlik kriteri olarak belirlenmesi halinde anılan formun da teklif mektubu ekinde sunulması gerekmektedir.
Geçici teminat mektuplarının KİK ile “EKAP Üzerinden Online Bilgi Alışverişine Yönelik İşbirliği Yapılmasına Dair Protokol” imzalamış olan bankalardan alınması ve mektuba banka tarafından verilen ayırt edici numaranın teklif mektubu ekinde yer alan yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilmesi gerekmektedir. Anılan protokol kapsamında elektronik ortamda alınmayan geçici teminat mektuplarının da elektronik ortamda gerçekleştirilen ihalelerde kullanılması mümkün olup, bu durumda yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde, mektuba ilişkin belirtilen bilgilerin beyan edilmesi gerekmektedir. Bu mektupların asıllarının idarenin talebi üzerine sunulmaması halinde ise mektubu sunmayan isteklilere yasaklama yaptırımının uygulanması zorunludur. e-ihalelerde, 02.01.2019 tarihine kadar yeterlik kriteri olarak banka referans mektubu sunulması istenememiştir.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin en düşük fiyat esasına göre belirlenmesi zorunlu olup, fiyat dışı unsurlar kullanılarak yapılan ihalelerde bu yöntemin kullanılması 02.01.2019 tarihine kadar mümkün değildir. Ancak yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanabilecektir.
Bu makale, Satınalma Dergisi Ocak 2019 Yıl:7 Sayı:73 sayfa: 14-15’de yayınlanmıştır.
